﴿۳۰﴾ وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا

پيامبر عرضه داشت: پروردگارا! اين قوم من از قرآن دوري جستند.

 

در اين آيه مراد از (رسول ) خصوص رسول خدا (صلى الله عليه و آله) است، به قرينه اينكه از قرآن نام برده،  و كلمه هجر - به فتحه هاء و سكون جيم - به معناى ترك است.

 

از ظاهر سياق بر مى آيد كه جمله (و قال الرسول ) عطف باشد بر جمله (يعض الظالم) و اين سخن از جمله سخنانى است كه رسول در روز قيامت به پروردگار خود، بر سبيل گلايه و شكايت مى گويد بنابراين تعبير به فعل ماضى (با اينكه بايد مضارع به كار مى رفت چون قيامت هنوز نيامده ) به عنايت اين است كه بفهماند وقوع قيامت به قدرى حتمى است كه گويى واقع شده، و مراد از قوم آن جناب عموم عرب بلكه عموم امت او است، البته به اعتبار عاصيان امت. 

 

اينكه وجود مبارك پيغمبر(صلّي الله عليه و آله و سلّم) عرض كرد ﴿يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً﴾ نه يعني متروكا براي اينكه اين سور‌ه و اين بخش از آيات در مكه نازل شد در مكه آنها كه مسلمان بودند اسلام آوردند كه قرآن را حفظ مي‌كردند و قرائت مي‌كردند و احترام مي‌كردند آنها كه قوم حضرت بودند يعني قريش و ايمان نياورده بودند قرآن را ـ معاذ الله ـ سِحر و شعبده و جادو و امثال ذلك مي‌دانستند مهجور به معني متروك نبود مهجور از هجر به معني هذيان بود همان تعبير ناروايي كه در هنگام رحلت حضرت گفته شده بود كه ـ معاذ الله ـ «إنّ الرجل ليهجر»[14] از همان قبيل است و خود سيدناالاستاد(رضوان الله عليه) همين معنا را در ذيل آيه سورهٴ مباركهٴ «مؤمنون» كه قبلاً گذشت آنجا قبول فرمودند[15] يعني آيه 67 سورهٴ مباركهٴ «مؤمنون» آنجا كاملاً شفاف و روشن است كه هَجر به معناي هذيان است اما اينجا مي‌فرمايند بعضيها اين هجر را به معني هذيان گرفتند و اين ضعيف است.[16] در آيه 67 سورهٴ مباركهٴ «مؤمنون» اين است ﴿مُسْتَكْبِرِينَ بِهِ سَامِراً تَهْجُرُونَ﴾ شما مستكبرانه با وحي برخورد كرديد شبها مي‌نشستند مسامره مي‌كردند شب‌نشيني داشتند و قرآن را ـ معاذ الله ـ هذيان, سِحر, شعبده, جادو, شعر و اينها مي‌دانستند براي اينكه اگر كسي بخواهد ﴿تَهْجُرُونَ﴾ را به معني «تتركون» معنا كند كه ديگر مربوط به شب‌نشيني نيست در شب‌نشيني جا براي اهانت كردن به قرآن است آنجا قبول فرمودند كه هجر در آن آيه 67 سورهٴ مباركهٴ «مؤمنون» به معناي هذيان است ﴿مُسْتَكْبِرِينَ بِهِ سَامِراً تَهْجُرُونَ﴾ اما اينجا متأسفانه مي‌فرمايد برخيها گفتند كه اين هجر به معناي هذيان است و اين ضعيف است. خب بنابراين اينكه فرمود: ﴿يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً﴾ به قرينه اينكه در مكه نازل شد و در مكه آنها كه ايمان آوردند كه قرآن را با جان مي‌پذيرفتند آنها كه ايمان نياوردند مسئله هجر و هذيان و سِحر و شعبده گفتند اين مهجور به همان معنا خواهد بود نه مهجور به معني متروك.

 

پرسش: آيا اين آيه سخن حضرت در قيامت نيست؟
پاسخ: نه, حضرت در دنيا اين فرمايش را فرمود ديگر, بعد خداي سبحان هم تسليت مي‌دهد كه شما بايد صابر باشيد

از ائمه(عليهم السلام) رسيده است كه اين عهد خداست روزي پنجاه آيه اين عهد خدا را بخوانيد[10] چندين روايت است در ذيل اين آيه كه ما را ترغيب مي‌كند به قرائت قرآن و حشر با قرآن و اينكه قرآن, عهد خداست و اين عهد را روزانه پنجاه آيه بخوانيم