(44) تَحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلاَمٌ وَأَعَدَّ لَهُمْ أَجْراً كَرِيماً

تحيت آنان در روزي كه او را ديدار مي‏كنند سلام است، و براي آنها پاداش پر ارزشي فراهم ساخته است. 

گر چه بعضى از مفسران معتقدند كه معنى (تَحِيَّتُهُمْ) اشاره به درود و تحيت مؤ منان به يكديگر مى باشد، ولى با توجه به آيات قبل كه در آن سخن از صلاة و رحمت الهى و ملائكه در اين جهان بود ظاهر اين است كه اين تحيت نيز از ناحيه فرشتگانش در آخرت است ، چنانكه در (آيه 23 سوره رعد) مى خوانيم :

وَالْمَلَائِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِمْ مِنْ كُلِّ بَابٍ ﴿۲۳﴾ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ بِمَا صَبَرْتُمْ :

آنروز فرشتگان از هر درى بر مؤ منان وارد مى شوند، و به آنها مى گويند سلام بر شما به خاطر صبر و شكيبايي تان .

از آنچه گفتيم ضمنا روشن شد كه مراد از جمله (يوم يلقونه ) همان روز قيامت است كه (روز لقاء الله ) ناميده شده ، و معمولا اين تعبير در آيات قرآن در همين معنى به كار مى رود.

بعد از اين تحيت كه در حقيقت مربوط به آغاز كار است اشاره به پايان كار آنها كرده ، مى فرمايد: (خداوند براى آنها پاداش پر ارزشى فراهم ساخته است ) (و اعد لهم اجرا كريما).

جمله اى كه در عين اختصار همه چيز در آن جمع است و همه نعمتها و مواهب در آن نهفته است .

 توضيحى در باره (لقاء الله )

گفتيم كه اين تعبير در قرآن مجيد معمولا اشاره به قيامت است و از آنجا كه ملاقات حسى در مورد پروردگار مفهوم ندارد، چرا كه او نه جسم است و نه داراى عوارض جسم ، بعضى از مفسران ناچار شده اند به اصطلاح مضافى در اينجا در تقدير بگيرند و بگويند منظور (لقاء ثواب الله ) يا (ملاقات فرشتگان خدا) است .

اما (لقاء) را مى توان در اينجا به معنى لقاى حقيقى و با چشم دل گرفت چرا كه در قيامت حجابها كنار ميرود و عظمت خدا و آيات او از هر زمان روشنتر جلوه مى كند، انسان به مقام شهود باطنى و ديد قلبى مى رسد و هر كس به مقدار معرفت و عمل صالحش به مرحله عاليترى از اين شهود نائل ميگردد.

فخر رازى، در تفسيرش، در اينجا بيان جالب ديگرى دارد كه با آنچه گفتيم قابل جمع است ، او مى گويد: انسان در اين دنيا به خاطر غرق شدن در امور مادى و تلاش براى معاش غالبا از خدا غافل مى شود، ولى در قيامت كه همه اين شواغل فكرى بر طرف ميگردد انسان با تمام وجودش متوجه پروردگار عالم مى شود و اين است معنى لقاء الله .

ضمنا از آنچه گفتيم روشن شد كه گفتار بعضى از مفسران كه اين تعبير را اشاره به لحظه مرگ و ملاقات با فرشته مرگ دانسته اند نه مناسب آيات مورد بحث است و نه تعبيرات مشابه آن در آيات ديگر قرآن ، به خصوص كه ضمير مفعولى در جمله يلقونه به صورت مفرد آمده كه اشاره به ذات پاك خدا است ، در حالى كه فرشتگان قبض ارواح جمعند و كلمه ملائكة در آيه قبل نيز به صورت جمع آمده است.

اين ﴿هُوَ﴾ كه فرمود: ﴿هُوَ الَّذِي يُصَلِّي﴾ براي الله است ﴿لِيُخْرِجَكُم﴾ الله است ﴿كَانَ﴾ الله است ﴿رَحِيماً﴾ الله است ﴿يَلْقَوْنَهُ﴾ هم به همان الله برمي‌گردد.

 

چگونگي برخورد خداوند نسبت به مؤمنين در دنيا و آخرت

 اگر كسي مؤمن باشد خدا در دنيا نسبت به او يك برخورد خاص دارد، بعد از دنيا هم نسبت به او يك برخورد ويژه دارد. در دنيا اين گرايش‌ها و اين علاقه‌ها و اين محبت‌ها و اين فرصت‌ها را در اختیار او قرار مي‌دهد (در اثر همان صلوات خدا)(وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ و به ايشان انجام دادن كارهاى نيك را وحى كرديم)  بعد از مرگ هم با سلامت هستند. درست است هنگام مردن فشار هست يا در طليعه قبر و برزخ فشار هست يا در ساهره قيامت فشار هست. صحنه‌اي است كه ﴿يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِيهِ ٭ وَاُمِّهِ وَأبِيه٭ وَصَاحِبَتِهِ وَبَنِيهِ روزى كه آدمى از برادرش و از مادرش و پدرش و از همسرش و پسرانش مى‏ گريزد ﴾ اما در همه اين موارد كه يوم‌ اللقاء است او راحت راحت است در کمال سلامت است﴿تَحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلاَمٌ﴾ پس اين در كمال سلامت به سر مي‌برد. پس در دنيا براي مؤمن اين خصيصه هست كه ﴿هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ﴾ و ملائكه او هم «يصلّون عليكم» بعد از مرگ هم ﴿تَحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلاَمٌ﴾.

 

ملاقات انسان با خداوند در قيامت

 در مسئله ملاقات وقتي گفته مي‌شود انسان به لقاءالله مي‌رود ـ معاذ الله ـ سخن از ديدن نيست آن دو آيه‌اي كه در سوره قیامت است دارد كه

سوره ۷۵: القيامة

﴿وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ نَّاضِرَةٌ ٭ إِلَي رَبِّهَا نَاظِرَةٌ [25] [26]

در آن روز صورتهايي شاداب و مسرور است. و به پروردگارش مي‏نگرد! ﴾

 نفرمود عيون و ابصار،  فرمود وجوه ناظر است آن چهره هستي ناظر است انسان با وجه كه نمي‌بيند با چشم مي‌بيند و چون خدا ديدني نیست، لقاي الهي، لقاي بصري و امثال ذلك نيست. بلكه با تمام هويّت شخص اين فيض نصيب او مي‌شود گاهي از آن به وجوه ياد مي‌كند گاهي هم نام وجوه را هم نمي‌برد. آن روز تمام هويّت انسان، فيض خدا و رحمت الهي را ملاقات مي‌كند.

سوره ۶: الأنعام

لَا تُدْرِكُهُ الْأَبْصَارُ وَهُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصَارَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ ﴿۱۰۳﴾

چشم ها او را در نمی یابند، ولی او چشم ها را درمی یابد، و او لطیف و آگاه است. (۱۰۳)

چگونگي ملاقات مؤمنين و منافقين با خداوند در قيامت

 اين مضمون ﴿يَلْقَوْنَهُ﴾ هم درباره كفار آمده، هم درباره منافقين آمده، هم درباره مؤمنين هست مؤمنين واقعاً ثواب الهي را ملاقات مي‌كنند بعضي از اسما و صفات الهي را ملاقات مي‌كنند اما كفار ﴿إِنَّهُمْ عَن رَبِّهِمْ يَوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُونَ  آنها در آن روز از پروردگارشان محجوبند﴾ مي‌فهمند كه خدا هست مي‌فهمند كه اسماي الهي هست اما نمي‌توانند ايمان بياورند لذا محجوب‌اند.

 

https://www.aparat.com/v/flqGQ/%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%DB%8C%D8%B9%D9%86%DB%8C_%DA%86%D9%87%D8%9F

 

https://philosophyar.net/marefat/09-february-2018/

30”- 4:50”

23:26”- 27:30

 سلام ملائكه بر مؤمنين در حال قبض روح و لذّت آن

در قرآن كريم فرمود يك عدّه در حال رحلت اگر طيّبين باشد فرشته‌ها با سلام وارد مي‌شوند.

سوره ۱۶: النحل

﴿الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلاَئِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلاَمٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ

 همانها كه فرشتگان (قبض ارواح) روحشان را مي‏گيرند در حالي كه پاك و پاكيزه‏ اند به آنها مي‏گويند سلام بر شما باد، وارد بهشت شويد بخاطر اعمالي كه انجام مي‏داديد.﴾ [28]

 با سلام، عرض ارادت مي‌كنند. با سلام، قبض روح مي‌كنند. هيچ لذّتي براي مؤمن در تمام مدت عمر به اندازه لذّت جان دادن نيست، چنين فضيلتي است. با اينكه اين براي بسياري از افراد اين داء عضال ([ ع ُ ] شدید و سخت) است او در كمال راحتي اصلاً يادش نيست كه زن و بچه داشت وقتي يادش نباشد كه نگران نيست اين لذت براي او هست.

 

اجلال و تكريم بودن آماده‌سازي بهشت براي مؤمنين

 در مسئله اِعداد و آماده كردن، يك وقت است كسي مهمان دارد چون مي‌داند وقتي مهمان آمده است ديگر فرصت آماده كردن ندارد اين للعجز قبلاً آماده مي‌كند اما چگونه ذات اقدس الهي قبل از ورود مهمان‌ها اينها را آماده مي‌كند مي‌گويند اِعداد گاهي للعجز است گاهي للإجلال و التكريم است. پس اگر فرمود: ﴿وَأَعَدَّ لَهُمْ أَجْراً كَرِيماً﴾ همين است ﴿أُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِينَ﴾ [37] هم همين است ﴿أُزْلِفَتِ﴾ يعني «اعدّت»؛ بهشت براي مردان باتقوا آماده است اين نه براي آن است كه ـ معاذ الله ـ انسان وقتي وارد شد خدا از تسريع در كار عاجز است بلكه اين نشانه گراميداشت بهشتي‌هاست.